Tác Dụng Phụ Của Thuốc Tê Nhổ Răng: Những Điều Bạn Cần Biết

Thuốc tê là một loại dược phẩm được sử dụng phổ biến trong nha khoa để giảm đau và giúp bệnh nhân cảm thấy thoải mái hơn khi nhổ răng. Nhờ tác dụng gây tê cục bộ, thuốc giúp ngăn chặn cảm giác đau trong suốt quá trình điều trị, đảm bảo ca nhổ răng diễn ra an toàn và ít khó chịu. 

Mặc dù đa số bệnh nhân đều có thể sử dụng thuốc tê mà không gặp vấn đề gì tuy nhiên vẫn có một số trường hợp gặp phải những tác dụng phụ của thuốc tê nhổ răng. Vậy những tác dụng phụ này là gì? Có nguy hiểm không? Hãy cùng nha khoa Smile Center tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây!

1. Thuốc tê nhổ răng là gì và hoạt động như thế nào?

Thuốc tê nhổ răng là một loại thuốc gây tê cục bộ được sử dụng để ức chế tạm thời cảm giác đau tại khu vực cần điều trị. Khi tiêm thuốc tê, các dây thần kinh trong vùng răng và nướu sẽ bị chặn tín hiệu truyền đến não, giúp bệnh nhân không cảm nhận được cơn đau trong suốt quá trình nhổ răng.

Có hai loại thuốc tê chính được sử dụng trong nha khoa: thuốc tê cục bộ dạng tiêm (chẳng hạn như Lidocaine) và thuốc tê bề mặt dạng gel hoặc xịt. Thông thường, bác sĩ sẽ sử dụng thuốc tê tiêm trực tiếp vào mô nướu gần vị trí nhổ răng để đảm bảo hiệu quả nhanh chóng và kéo dài trong khoảng 1 - 3 giờ. Sau khi thuốc hết tác dụng, cảm giác tại vùng miệng sẽ dần hồi phục. 

Việc sử dụng thuốc tê giúp quá trình nhổ răng diễn ra thuận lợi, giảm thiểu đau đớn và căng thẳng cho bệnh nhân. Tuy nhiên trong một số trường hợp, bệnh nhân vẫn sẽ gặp những tác dụng phụ của thuốc tê nhổ răng.

2. Tác dụng phụ thường gặp của thuốc tê nhổ răng

Trong nha khoa, thuốc tê được sử dụng phổ biến nhưng một số người vẫn có thể gặp phải các tác dụng phụ của thuốc tê nhổ răng. Những tác dụng phụ này thường nhẹ, tạm thời và không gây nguy hiểm nhưng chúng có thể gây khó chịu trong thời gian ngắn. Dưới đây là những tác dụng phụ không mong muốn thường gặp khi sử dụng thuốc tê nhổ răng:

2.1 Tê kéo dài hơn bình thường

Thông thường, cảm giác tê do thuốc tê gây ra sẽ biến mất sau khoảng 1 - 3 giờ. Tuy nhiên, ở một số người, tình trạng tê có thể kéo dài đến 6 - 8 giờ, thậm chí cả ngày. Điều này có thể khiến người bệnh cảm thấy khó chịu, gặp khó khăn khi ăn uống hoặc nói chuyện. Nếu tình trạng này kéo dài quá lâu, có thể liên quan đến liều lượng thuốc tê hoặc cơ địa phản ứng chậm với thuốc.

2.2 Sưng và đau tại vị trí tiêm

Sau khi thuốc tê hết tác dụng, vùng tiêm có thể bị sưng nhẹ hoặc đau nhức. Điều này xảy ra do kim tiêm chạm vào mô mềm hoặc kích thích dây thần kinh trong quá trình tiêm. Đặc biệt, nếu thuốc tê được tiêm vào vị trí gần cơ hàm, người bệnh có thể cảm thấy căng cứng hàm hoặc khó há miệng trong một vài ngày. Việc chườm đá trong 24 giờ đầu có thể giúp giảm sưng và đau hiệu quả.

2.3 Khó cử động môi, lưỡi hoặc má

Thuốc tê có tác dụng ngăn chặn tín hiệu thần kinh tạm thời. Vì vậy khi thuốc vẫn còn hiệu lực, người bệnh có thể cảm thấy môi, lưỡi hoặc má bị "đơ", khó cử động. Một số trường hợp còn vô tình cắn vào má hoặc lưỡi mà không nhận ra, gây tổn thương mô mềm. Hiện tượng này sẽ hết khi thuốc tê tan hoàn toàn, nhưng trong thời gian chờ đợi, người bệnh nên hạn chế ăn nhai để tránh tổn thương vùng miệng.

2.4 Choáng váng, chóng mặt hoặc buồn nôn

Một số người có thể cảm thấy hoa mắt, chóng mặt hoặc buồn nôn ngay sau khi tiêm thuốc tê. Nguyên nhân có thể do tác động của thuốc đến hệ thần kinh hoặc tâm lý lo lắng trước khi nhổ răng. Những người có tiền sử huyết áp thấp, thiếu máu hoặc rối loạn thần kinh thực vật thường dễ bị ảnh hưởng hơn. Nếu gặp tình trạng này, người bệnh nên nằm nghỉ ngơi một lúc, uống nước hoặc ăn nhẹ để ổn định cơ thể.

2.5 Phản ứng dị ứng nhẹ

Dị ứng thuốc tê là trường hợp hiếm gặp nhưng vẫn có thể xảy ra, đặc biệt ở những người có cơ địa nhạy cảm hoặc tiền sử dị ứng với thuốc gây tê, gây mê. Các triệu chứng dị ứng thường gặp bao gồm: phát ban, ngứa, sưng nhẹ vùng tiêm, đỏ da hoặc cảm giác nóng rát. Nếu phản ứng dị ứng nhẹ, nó có thể tự hết sau vài giờ. Tuy nhiên, nếu bạn xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng như khó thở, sưng mặt hoặc cổ họng, cần đến cơ sở y tế ngay lập tức.

Việc hiểu rõ các tác dụng phụ của thuốc tê nhổ răng giúp người bệnh yên tâm hơn khi thực hiện thủ thuật. Nếu có bất kỳ lo lắng nào, bạn hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và có biện pháp xử lý phù hợp.

3. Tác dụng phụ nghiêm trọng nhưng hiếm gặp

Mặc dù thuốc tê nhổ răng thường an toàn và ít gây ảnh hưởng nghiêm trọng, nhưng trong một số trường hợp hiếm hoi, người bệnh có thể gặp phải tác dụng phụ nghiêm trọng. Những phản ứng này thường liên quan đến cơ địa đặc biệt, tiền sử dị ứng hoặc sai sót trong kỹ thuật tiêm. Dưới đây là một số tác dụng phụ của thuốc tê nhổ răng nguy hiểm nhưng hiếm gặp mà bạn cần lưu ý:

3.1 Phản ứng dị ứng nghiêm trọng (Sốc phản vệ)

Dị ứng thuốc tê có thể xuất hiện dưới dạng phản ứng nhẹ như phát ban, ngứa da, nhưng trong một số trường hợp hiếm, người bệnh có thể bị sốc phản vệ. Đây là phản ứng dị ứng nghiêm trọng, có thể gây sưng phù đường thở, khó thở, tụt huyết áp đột ngột và mất ý thức. Nếu không được cấp cứu kịp thời, sốc phản vệ có thể đe dọa tính mạng.

3.2 Tổn thương dây thần kinh

Trong quá trình tiêm thuốc tê, nếu kim tiêm vô tình chạm vào hoặc gây áp lực lên dây thần kinh, người bệnh có thể bị tổn thương dây thần kinh tạm thời hoặc vĩnh viễn. Biểu hiện bao gồm mất cảm giác kéo dài ở môi, lưỡi hoặc má, tê bì hoặc cảm giác châm chích. Hầu hết các trường hợp tổn thương dây thần kinh sẽ tự hồi phục sau vài tuần đến vài tháng, nhưng nếu tình trạng này kéo dài hơn 6 tháng, người bệnh cần được thăm khám chuyên sâu.

3.3 Rối loạn nhịp tim và huyết áp

Một số loại thuốc tê có chứa epinephrine - một chất giúp kéo dài tác dụng của thuốc và giảm chảy máu trong quá trình nhổ răng. Tuy nhiên, epinephrine có thể gây rối loạn nhịp tim, làm tăng hoặc giảm huyết áp đột ngột, đặc biệt ở những người có tiền sử bệnh tim mạch hoặc huyết áp không ổn định. 

Những triệu chứng này thường thoáng qua, nhưng trong một số trường hợp nghiêm trọng, có thể gây nguy hiểm và cần sự can thiệp y tế ngay lập tức.

3.4 Co giật hoặc ngộ độc thuốc tê

Ngộ độc thuốc tê xảy ra khi lượng thuốc được tiêm vào cơ thể quá liều hoặc thuốc vô tình đi vào mạch máu thay vì mô cần gây tê. Biểu hiện ban đầu có thể là chóng mặt, hoa mắt, ù tai, sau đó tiến triển thành co giật, rối loạn nhịp tim, thậm chí mất ý thức. Đây là tình trạng nguy hiểm, cần cấp cứu ngay để tránh ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thần kinh và tim mạch.

3.5 Liệt cơ hoặc suy giảm chức năng cơ hàm

Trong một số trường hợp hiếm, thuốc tê có thể tác động lên dây thần kinh điều khiển cơ hàm, gây ra tình trạng khó cử động cơ miệng, tê liệt một phần hoặc khó mở miệng. Đây thường là phản ứng tạm thời và có thể tự hồi phục sau một thời gian. Tuy nhiên, nếu triệu chứng kéo dài quá lâu, người bệnh cần được kiểm tra để loại trừ nguy cơ tổn thương thần kinh vĩnh viễn.

4. Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Nếu sau khi nhổ răng, người bệnh gặp phải các dấu hiệu sau, cần đến ngay cơ sở y tế để kiểm tra và điều trị kịp thời:

- Khó thở, sưng phù mặt, cổ họng sau khi tiêm thuốc tê.

- Cảm giác tê kéo dài hơn 24 giờ mà không có dấu hiệu cải thiện.

- Rối loạn nhịp tim, chóng mặt hoặc mất ý thức sau khi tiêm thuốc.

- Đau dữ dội hoặc mất cảm giác vĩnh viễn ở môi, lưỡi hoặc vùng má.

Mặc dù các tác dụng phụ nghiêm trọng này rất hiếm gặp nhưng việc nhận biết sớm và có biện pháp xử lý kịp thời sẽ giúp giảm thiểu rủi ro. Nếu bạn có tiền sử dị ứng, bệnh lý nền hoặc lo ngại về thuốc tê, hãy thông báo trước với bác sĩ để được tư vấn phương án an toàn nhất.

5. Những ai có nguy cơ cao gặp tác dụng phụ của thuốc tê?

Mặc dù được đánh giá là an toàn với hầu hết mọi người nhưng với một số nhóm đối tượng, thuốc tế có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn. Điều này có thể do cơ địa, tiền sử bệnh lý hoặc sự nhạy cảm đặc biệt với các thành phần của thuốc tê. Dưới đây là những nhóm người có nguy cơ cao và cần thận trọng để tránh tác dụng phụ của thuốc tê nhổ răng:

5.1 Người có tiền sử dị ứng với thuốc tê

Những người từng có phản ứng dị ứng với thuốc tê như sưng phù, phát ban, khó thở hoặc sốc phản vệ cần đặc biệt lưu ý. Bác sĩ có thể chỉ định cho bạn thử phản ứng thuốc hoặc lựa chọn loại thuốc tê phù hợp hơn để giảm thiểu rủi ro.

5.2 Người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao

Một số loại thuốc tê chứa epinephrine có thể làm tăng huyết áp, gây rối loạn nhịp tim hoặc co mạch mạnh. Điều này đặc biệt nguy hiểm với những người có bệnh lý tim mạch, cao huyết áp hoặc từng bị đột quỵ. Những bệnh nhân này cần thông báo trước với bác sĩ để được điều chỉnh liều lượng hoặc chọn thuốc tê không chứa epinephrine.

5.3 Người mắc bệnh về gan hoặc thận

Gan và thận đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa và đào thải thuốc ra khỏi cơ thể. Nếu chức năng gan hoặc thận bị suy giảm, thuốc tê có thể tích tụ trong cơ thể lâu hơn, làm tăng nguy cơ ngộ độc thuốc tê và gây ra các biến chứng nguy hiểm.

5.4 Phụ nữ mang thai

Mặc dù thuốc tê dùng trong nha khoa thường không ảnh hưởng trực tiếp đến thai nhi nhưng phụ nữ mang thai vẫn cần thận trọng, đặc biệt trong 3 tháng đầu thai kỳ. Việc nhổ răng và sử dụng thuốc tê cần được cân nhắc kỹ lưỡng để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé.

5.5 Người có bệnh lý thần kinh

Những người mắc bệnh lý thần kinh, chẳng hạn như rối loạn cảm giác, động kinh hoặc bệnh lý về dây thần kinh có thể nhạy cảm hơn với thuốc tê. Một số trường hợp hiếm gặp có thể xảy ra tình trạng tê bì kéo dài hoặc mất cảm giác tạm thời sau khi tiêm thuốc.

5.6 Người có cơ địa nhạy cảm hoặc lo âu quá mức

Những người có cơ địa nhạy cảm hoặc tâm lý lo lắng quá mức trước khi nhổ răng có thể cảm thấy chóng mặt, hồi hộp, thậm chí ngất xỉu ngay sau khi tiêm thuốc tê. Điều này không hẳn do thuốc mà có thể liên quan đến phản ứng căng thẳng của cơ thể. Trường hợp này, bác sĩ có thể áp dụng phương pháp trấn an tâm lý để giúp bệnh nhân cảm thấy thư giãn hơn.

5.7 Người từng bị tác dụng phụ của thuốc tê trong quá khứ

Nếu trước đây từng gặp phải tác dụng phụ khi sử dụng thuốc tê, chẳng hạn như buồn nôn, chóng mặt, tê bì kéo dài hoặc rối loạn nhịp tim, thì nguy cơ tái diễn trong những lần tiếp theo có thể cao hơn. Việc trao đổi trước với bác sĩ sẽ giúp bạn tìm ra giải pháp thay thế an toàn hơn.

Nếu bạn thuộc một trong những nhóm trên, hãy thông báo chi tiết với bác sĩ trước khi nhổ răng để được đánh giá tình trạng sức khỏe và lựa chọn phương án gây tê phù hợp. Việc kiểm tra sức khỏe tổng quát, xét nghiệm dị ứng hoặc điều chỉnh loại thuốc tê sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ tác dụng phụ của thuốc tê nhổ răng và đảm bảo quá trình nhổ răng diễn ra an toàn nhất.

6. Cách phòng tránh và xử lý khi gặp tác dụng phụ của thuốc tê

Việc hiểu rõ cách phòng tránh và xử lý khi có phản ứng bất thường sẽ giúp bạn đảm bảo an toàn trong quá trình điều trị nha khoa. Bạn có thể tham khảo qua một số biện pháp phòng tránh và cách xử lý sau đây khi gặp tác dụng phụ của thuốc tê nhổ răng.

6.1 Cách phòng tránh tác dụng phụ của thuốc tê

- Thông báo tình trạng sức khỏe trước khi nhổ răng: Trước khi tiến hành nhổ răng, bạn hãy thông báo cho bác sĩ về bất kỳ bệnh lý nền nào bạn mắc phải (tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường, rối loạn thần kinh, dị ứng thuốc…) để bác sĩ có phương án điều chỉnh phù hợp.
- Kiểm tra tiền sử dị ứng thuốc: Nếu bạn từng bị dị ứng với thuốc tê hoặc thuốc khác, hãy yêu cầu bác sĩ thực hiện kiểm tra dị ứng trước khi tiêm thuốc tê để tránh phản ứng sốc phản vệ nguy hiểm.
- Không sử dụng chất kích thích trước khi nhổ răng: Bạn nên tránh uống rượu bia, cà phê hoặc hút thuốc trước khi nhổ răng vì các chất này có thể làm tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim hoặc gây phản ứng mạnh hơn với thuốc tê.

- Giữ tâm lý thoải mái: Căng thẳng, lo lắng quá mức có thể khiến bạn dễ gặp các tác dụng phụ như chóng mặt, buồn nôn hoặc tăng nhịp tim. Nếu bạn cảm thấy hồi hộp, hãy thử hít thở sâu hoặc nghe nhạc thư giãn trước khi vào phòng khám.

6.2 Cách xử lý khi gặp tác dụng phụ của thuốc tê

- Bị tê bì kéo dài: Nếu sau vài giờ mà cảm giác tê vẫn chưa hết, bạn có thể thử xoa bóp nhẹ nhàng vùng má ngoài để kích thích tuần hoàn máu, giúp thuốc tê được đào thải nhanh hơn. Nếu tình trạng này kéo dài hơn 24 giờ, bạn hãy liên hệ  ngay với bác sĩ để được kiểm tra.
- Chóng mặt, buồn nôn: Bạn có thể nghỉ ngơi tại chỗ, uống nước lọc và hít thở sâu để giúp giảm triệu chứng này. Nếu buồn nôn không giảm, bạn có thể dùng trà gừng hoặc nhờ bác sĩ kê thuốc chống nôn.

- Tim đập nhanh, huyết áp tăng: Đây có thể là phản ứng do thuốc tê chứa epinephrine. Bạn hãy giữ bình tĩnh, nằm nghỉ và hít thở sâu. Nếu nhịp tim không ổn định sau 30 phút, bạn nên báo ngay với bác sĩ để được hỗ trợ.
- Phản ứng dị ứng (sưng môi, ngứa, khó thở): Bạn nên ngừng ngay việc điều trị và báo với bác sĩ. Nếu có dấu hiệu sốc phản vệ (khó thở, tụt huyết áp, chóng mặt nghiêm trọng), bạn cần được cấp cứu ngay lập tức.
- Co giật hoặc ngất xỉu: Đây là tác dụng phụ hiếm gặp nhưng nguy hiểm. Trong trường hợp này, bác sĩ sẽ can thiệp ngay lập tức để đảm bảo an toàn cho bệnh nhân.

Để đảm bảo an toàn khi nhổ răng, bạn nên chọn các cơ sở nha khoa uy tín với đội ngũ bác sĩ có kinh nghiệm. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào sau khi sử dụng thuốc tê, bạn hãy nhanh chóng liên hệ với bác sĩ để được hướng dẫn xử lý kịp thời.

Kết luận

Thuốc tê đóng vai trò quan trọng trong quá trình nhổ răng, giúp giảm đau và tạo cảm giác thoải mái cho bệnh nhân. Tuy nhiên, giống như bất kỳ loại thuốc nào, thuốc tê cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ, từ những phản ứng nhẹ như tê bì kéo dài, chóng mặt đến các biến chứng nghiêm trọng nhưng hiếm gặp như sốc phản vệ.

Việc hiểu rõ các nguy cơ tiềm ẩn, biết cách phòng tránh và xử lý kịp thời khi gặp phản ứng bất thường sẽ giúp bạn yên tâm hơn trong quá trình điều trị. Nếu bạn đang chuẩn bị nhổ răng và lo lắng về tác dụng phụ của thuốc tê nhổ răng, hãy trao đổi ngay với nha khoa Smile Center để được tư vấn kỹ lưỡng và đảm bảo an toàn tối đa.